استراتژیست محتوا یک متفکر همه‌جانبه است که بین اهداف سازمان و نیاز مخاطب، هارمونی ایجاد می‌کند تا برنامه محتوایی منسجم برای کسب نتایج مطلوب ایجاد شود. باتوجه‌به اشباع انواع محتوا در سطح وب، استراتژیست مثل یک نگهبان فانوس دریایی، مسیر موفقیت را به کسب‌وکار نشان می‌دهد.
حضور طراح استراتژی در تیم به برند کمک می‌کند تا در میان انبوهی از اطلاعات آنلاین، پیامش را به مخاطب مناسب برساند. فعالیت یک تیم محتوا بدون نقش‌آفرینی استراتژیست، درست مثل حل‌کردن پازل بدون دیدن تصویر نهایی طرح است!
اگر قصد تشکیل یک تیم محتوا را دارید یا استراتژیست محتوایی را به‌چشم یک موقعیت شغلی مناسب می‌بینید، این مطلب را از دست ندهید. در این مقاله از تسمینو، همه نکات مربوط به این موقعیت سازمانی را بررسی خواهیم کرد.
تعریف استراتژیست محتوا؛ هدایت‌کننده فعالیت‌های محتوایی دقیقاً کیست؟
در ساده‌ترین تعریف، استراتژیست محتوا یک نیروی حرفه‌ای در سازمان است که برنامه‌ریزی، توسعه و مدیریت فعالیت‌های محتوایی کسب‌وکار را بر عهده دارد. او وظایفش را برای دستیابی سازمان به اهداف تجاری انجام می‌دهد. برنامه یک Content Strategist، باید در عین اثرگذاری بلندمدت به‌صورت منسجم طراحی شود.
استراتژی محتوا باید منطبق با چشم‌انداز برند، مخاطب هدف و فعالیت‌های بازاریابی باشد. در قالب مثال، کانتنت استراتژیست را باید به یک کیمیاگر دیجیتالی تشبیه کرد. این کیمیاگر، اطلاعات خام تجاری را به ایده‌های روایی جذاب برای تولید محتوا تبدیل می‌کند.
مسئولیت‌های استراتژیست محتوا؛ وظایف کانتنت استراتژیست تیم محتوا
در چشم‌انداز بازاریابی محتوایی، حیطه وظایف یک استراتژیست شامل موارد مختلفی می‌شود. از برنامه‌ریزی گرفته تا اجرا و بهینه‌سازی، همه این فعالیت‌ها در چهارچوب استراتژی تعریف خواهند شد. به‌طورخلاصه می‌توان گفت وظایف تدوینگر استراتژی در تیم تولید محتوا چندجانبه است، مانند:
- بررسی و آنالیز مخاطبان و بازار
- ایجاد استراتژی منسجم محتوایی
- انجام هماهنگی با تیم محتوا
که هرکدام را به تفصیل در ادامه شرح می‌دهیم.
تحلیل بازار و مخاطب هدف
یکی از اصلی‌ترین وظایف استراتژیست محتوا، تحقیق کامل درباره بازار و تحلیل مخاطب هدف است. فهم کامل ترندهای حوزه کاری و شناسایی رقبا به تحلیل بازار مربوط می‌شود. ریسرچ عمیق درباره ویژگی‌های جمعیت‌شناسی، رفتارها و علاقه‌مندی‌های مخاطب نیز با هدف شناخت کاربران هدف صورت می‌گیرد.
طراح استراتژی می‌تواند اطلاعات را از منابع گوناگون مثل گزارش بازار، دادههای شبکه اجتماعی، نظرسنجی و ابزارهای تحلیلی جمع‌آوری کند. او با جمع‌بندی دیتای بدست‌آمده باید یک برنامه محتوا برای همه بخش‌های کسب‌وکار تهیه کند.
تدوین استراتژی محتوایی
نتایج تحقیق‌وبررسی به‌طورمستقیم در طراحی استراتژی محتوا استفاده می‌شود. استراتژیست باید فرمت مطالب، پیام اصلی و کانال‌های توزیع محتوا را مشخص کرده باشد. چارچوب زمانی برای فعالیت‌ها و ستون‌های محتوایی در قالب برنامه‌ای با عنوان تقویم محتوا توسعه می‌یابد.
طراح استراتژی همچنین باید مشخص کند که هر مطلب چگونه در تحقق اهداف برند نقش ایفا می‌کند. رایج‌ترین کارکردهای استراتژی محتوا در دستیابی به اهداف برند عبارت‌اند از افزایش شهرت، ایجاد لید و حفظ مشتری ثابت. استراتژی طراحی‌شده به‌طورکلی یک نقشه راه برای همه فعالیت‌های محتوایی کسب‌وکار خواهد بود.
محتوای مورد نیاز شرکت‌ها فقط به مقالات، ویدیو یا پست‌های سوشال محدود نمی‌شوند. مواردی مثل مقالات تعلیم کارکنان یا متون ارتباطی با شرکت‌های همکار نیز جزو برنامه هستند. استراتژی جامع کمک می‌کند که لحن و سبک برند در کل محتوا یکسان باشد و هر مطلب در راستای هدف کلی سازمان تولید شود.
هماهنگی و تعامل با تیم تولید محتوا
فعالیت انفرادی برای استراتژیست محتوا معنا ندارد؛ او در حقیقت یک پل بین برنامه‌ریزی و اجرا است. استراتژیست باید با نویسندگان، دیزاینرها، متخصصان جلوه‌های بصری و ادیتور همکاری کند. او همچنین باید با مدیر محتوا، متخصص سئو و سایر دپارتمان‌های شرکت تعامل داشته باشد.
مهارت‌های ضروری برای استراتژیست محتوای موفق؛ بهترین طراح استراتژی کیست؟
تبدیل‌شدن به یک استراتژیست موفق کار ساده‌ای نیست. مجموعه مهارت‌های خاصی وجود دارد که تبحر در آنها به تولید یک برنامه همه‌جانبه و بی‌نقص برای محتوا کمک می‌کند. این مهارت‌ها شامل:
- توانایی آنالیز بالا
- تسلط و شناخت دیجیتال مارکتینگ
- ذهنیت خلاق و نوآور
- دید استراتژیک
در ادامه این ویژگی‌ها و مهارت‌های استراتژیست محتوا را بررسی کرده‌ایم.
مهارت تحقیق و تحلیل نتایج
یکی از پایه‌ترین مهارت‌ها برای استراتژیست محتوا، تحقیق‌وبررسی است. ریسرچ و آنالیز نتایج تحقیقات، یک برنامه موفق برای محتوا را پایه‌گذاری می‌کند. مسئول استراتژی باید بر اساس انواع روش‌های تحقیق، دقیق‌ترین داده‌ها را از منابع معتبر دریافت کند.
با استفاده از ابزارهای مختلفی که به‌زودی به آنها می‌پردازیم، استراتژیست وضعیت بازار را زیر نظر قرار می‌دهد. مهارت تحقیق‌وبررسی به شناسایی الگوها و فرصت‌های موفقیت کمک می‌کند و ضعف‌ها را هم آشکار خواهد کرد. یکی از موفق‌ترین رویکردها یعنی تصمیم‌گیری داده‌محور، وابسته به همین مهارت است.
تسلط بر مفاهیم سئو و بازاریابی دیجیتال
برخورداری از درک عمیق درباره مسائل سئو و بازاریابی اینترنتی، تکمیل‌کننده تحقیقات استراتژیست خواهد بود. تکنیک‌های بهینه‌سازی که خود شامل موارد مختلفی مثل لینک‌سازی داخلی و کیورد ریسرچ هستند در برنامه محتوایی گنجانده خواهند شد.
خلاقیت و نوآوری در ایده‌پردازی
تدوین استراتژی محتوایی بدون داشتن ایده‌های بکر، راه به جایی نخواهد برد. خلاقیت و نوآوری قلب تپنده استراتژی است. استراتژیست برای کسب چنین مهارتی باید بتواند خارج از چارچوب فکر کند. با طراحی ایده‌های نو می‌توان روایت‌های جذابی تولید کرد که نفس مخاطب را در سینه حبس کنند.
استراتژیست باید دائماً در فکر استفاده از فرمت‌های جدید و اعمال تکنیک‌های داستان‌سرایی باشد. به‌لطف این مهارت، محتوا‌های برنامه هرگز از جذابیت نمی‌افتند و اثرگذاری خود را حفظ خواهند کرد. جلسات طوفان فکری یا بررسی موضوعات از زوایای مختلف حین طراحی کمپین‌ها، به تمایز در میان رقبا ختم می‌شود.
تفکر راهبردی
حالا متوجه شده‌ایم که وظیفه استراتژیست محتوا، تدوین یک برنامه دقیق است. در طراحی هر نوع برنامه نیز دوراندیشی و تدبیر اهمیت خاصی دارد. تفکر راهبردی و استراتژیک به طراح برنامه محتوایی کمک می‌کند که نمای کلی (Big Picture) را ببیند و فعالیت‌ها را بر اساس نیازهای اصلی کسب‌وکار سازمان‌دهی کند.
مراحل تدوین استراتژی محتوا؛ آشنایی با روند کار استراتژیست
برای توسعه یک استراتژی محتوایی مؤثر رویکرد مشخصی وجود دارد. طراحی این برنامه شامل مراحل مختلفی می‌شود. انجام دقیق هر مرحله در ترکیب با مهارت‌های معرفی‌شده برای استراتژیست، منجر به تولید یک پلن دقیق می‌شود.
تیم تولید محتوا با استفاده از این برنامه‌ریزی قادر به تولید مطالبی است که نه‌فقط بر دل مخاطب می‌نشنیند بلکه در بهترین زمان و پلتفرم ممکن منتشر می‌شوند. مراحل کلیدی فرایند طراحی یک استراتژی محتوا را در زیر تشریح کرده‌ایم.
۱– تعیین اهداف کسب‌وکار
نخستین گام در تدوین استراتژی محتوا، تعریف دقیق اهداف کسب‌وکار است. در این مرحله باید مشخص شود که هدف کمپانی از فعالیت‌های محتوایی چیست و مدیران خواهان دستیابی به چه چیزی هستند. اهداف مختلفی مثل موارد زیر وجود دارند:
- افزایش آگاهی از برند
- هدایت و افزایش فروش
- ساخت لید
- معرفی محصول
- تعلیم مخاطبان
- ارتقاء تجربه کاربری
۲- شناخت مخاطب هدف
گام بعد در نوشتن استراتژی، کسب شناخت عمیق از مخاطب هدف است. در این مرحله مفهومی به‌نام پرسونای مخاطب مطرح می‌شود. پرسونا در واقع نماینده فرضی از مجموعه مخاطبان مشابه است. خصوصیاتی همچون سن، جنسیت، شغل، علایق، تفریحات و حتی ترس‌ها پرسونا را تعیین می‌کنند.
۳- تحلیل رقبا
بررسی عملکرد رقبا یکی از گام‌های تدوین استراتژی است که طی آن، عملکرد محتوایی دیگران ارزیابی می‌شود. در این مرحله، یک ترسیم ذهنی از استراتژی محتوای شرکت‌های دیگر به‌دست می‌آید. با این کار مواردی مثل موضوعات تحت پوشش، فرمت محتوا و نحوه جلب‌توجه مخاطب توسط رقبا مشخص می‌شود.
با شناسایی شکاف‌ها، برتری‌ها و نقاط ضعف رویکردهای رقبا، طراح استراتژی یک برنامه بی‌نقص تهیه می‌کند. از این طریق می‌توان کاستی‌های موجود در تأمین نیاز مخاطبان را پوشش داد و از فرصت‌ها استفاده کرد. آنالیز رقبا به کسب‌وکار کمک می‌کند تا از اشتباهات درس بگیرد و در شدیدترین رقابت نیز متمایز به‌نظر برسد.
۴- انتخاب بستر مناسب برای انتشار محتوا
پس از شناخت نیازهای مخاطبان هدف و شرایط رقابت، استراتژیست محتوا باید اثرگذارترین کانال‌های توزیع محتوا را مشخص کند. برای این کار ابتدا باید پلتفرم‌های مختلف انتشار مثل بلاگ، شبکه اجتماعی، ایمیل و پلتفرم‌های ویدیو مورد بررسی قرار بگیرند.
۵- برنامه‌ریزی تقویم محتوایی
مرحله آخر تدوین استراتژی، ساخت تقویم محتوایی است. تقویم محتوا طرحی از زمان‌بندی و وظایف هر فرد برای انجام تسک‌ها را مشخص می‌کند. خروجی مراحل قبل (فرمت، موضوع و کانال توزیع) در قالب تقویم در دسترس همه اعضای تیم قرار می‌گیرد.
یکی از اقدامات اساسی، ترسیم دقیق فازهای محتوایی است تا تیم بداند که در دوره‌های مختلف باید دقیقاً روی کدام فعالیت‌ها تمرکز داشته باشد. این برنامه همچنین کمک می‌کند تا همه منابع (نیروی انسانی و نرم‌افزار) هم‌راستا با یکدیگر به سمت اهداف حرکت کنند.
ابزارهای ضروری در تدوین استراتژی محتوا؛ برنامه‌ریزی برای محتوا با برنامه‌های مدرن
با پیشرفت تکنولوژی، حالا دیگر ابزارها راهکاری طلایی برای انجام تسک‌ها محسوب می‌شوند. استراتژیست محتوا از نرم‌افزارهای مختلفی برای برنامه‌ریزی، اجرا و سنجش محتوا استفاده می‌کند. این برنامه‌ها در تسریع روند کارها، تصمیم‌گیری داده‌محور و مدیریت آسان‌تر فعالیت‌ها نقش دارند. در ادامه با چند مورد از مهم‌ترین ابزارهای طراحی استراتژی محتوا آشنا می‌شوید.
ابزارهای تحقیق کلمات کلیدی
کلمات کلیدی را می‌توان به خِشت‌هایی برای چینش محتوا تشبیه کرد. تحقیق کلمات کلیدی با تعیین عبارات استفاده‌شده توسط کاربر حین جستجو، شکل کلی محتوا را مشخص می‌کند. ابزارهای کیورد ریسرچ به این دلیل اهمیت دارند که دیتای خروجی‌شان، به‌طور مستقیم توسط تیم تولید محتوا استفاده می‌شود. تعدادی از مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:
- کیورد پلنر (Keyword Planner)
- سمراش (SEMrush)
- ای‌اچ رفس (Ahrefs)
- ماز (Moz)
تدوینگر استراتژی محتوا با استفاده از چنین ابزارهایی میزان جستجوی یک عبارت، شدت رقابت برای آن و سایر کیورد‌های مرتبط را مشخص می‌کند. از ابزارهای جستجوی کلمات کلیدی برای تحلیل رقبا و بررسی مقالات‌شان نیز استفاده می‌شود. به‌کارگیری نتایج حاصل از ابزارهای بالا روی دیده‌شدن محتوا و جذب ترافیک ارگانیک برای اثر دارد.
ابزارهای مدیریت محتوا
فرایند دسته‌بندی و توزیع محتوا روی پلتفرم‌های مختلف اصلاً آسان نیست. محتوای ساخته‌شده توسط تیم باید به پلتفرم‌های مورد نظر منتقل شوند و با پیکربندی مناسب در صف انتشار قرار بگیرند. یک استراتژیست محتوا از ابزارهای مدیریت محتوا برای کنترل جریان کار استفاده می‌کند.
برنامه‌های مدیریت محتوا را تحت عنوان Content Management System یا CMS نیز می‌شناسند. نام دو سی‌ام‌اس مشهور را احتمالاً شنیده‌اید:
- وردپرس (Wordpress)
- دروپال (Drupal)
از این برنامه‌ها برای مدیریت محتوای سایت استفاده می‌شود. برای مدیریت کلی پروژه نیز مواردی همچون آسانا و ترلو در طراحی تقویم، مشخص‌کردن وظایف و ردگیری فرایند کارها کمک می‌کنند. ابزارهای مدیریت محتوا، نظم خاصی به تسک‌های استراتژیست می‌بخشد.
ابزارهای تحلیل و گزارش‌گیری
مدیران کسب‌وکار و سرمایه‌گذاران برای بررسی اثرگذاری باید گزارشی از عملکرد تیم محتوا داشته باشند. استراتژیست محتوا به‌منظور اندازه‌گیری میزان موفقیت نقشه‌هایش از ابزارهای تحلیل استفاده می‌کند. این ابزارها اطلاعاتی غنی از عملکرد محتوا، مشارکت و تعامل مخاطب و همچنین نرخ بازگشت سرمایه ارائه می‌کنند.
دادههای خروجی در اتخاذ تصمیم صحیح و بهبود استراتژی تأثیر می‌گذارند. گوگل آنالیتیکس یکی از مشهورترین ابزارهای این دسته است که رفتار کاربران، نرخ تبدیل و ترافیک سایت را نشان می‌دهد. دسته دیگری از ابزارها با بررسی شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI) در بهینه‌سازی و ممیزی محتوا نقش دارند.
ابزارهای هوش مصنوعی
با توسعه هوش مصنوعی و مدل‌های زبانی، از ابزارهای مختلف این فناوری در زمینه‌های گوناگونی استفاده می‌شود. پذیرش این ادعا که هوش مصنوعی هم‌اکنون می‌تواند مراحل طراحی استراتژی را به‌طورکامل انجام دهد آسان نیست. اما حقیقت این است که هوش مصنوعی در صورت استفاده صحیح از سختی کار می‌کاهد.
استراتژیست محتوا، مغز متفکر فعالیت‌های محتوایی کسب‌وکار
استراتژیست محتوا را می‌توان به مغز متفکر کسب‌وکار در زمینه تلاش‌های بازاریابی تشبیه کرد. او با تدوین یک برنامه دقیق و دوراندیشانه، به فعالیت‌های تیم محتوا برای ربودن توجه مخاطب و در نهایت کسب سود نقش ایفا می‌کند.
یک استراتژیست محتوای حرفه‌ای می‌تواند برگ برنده کسب‌وکار حتی در بازارهای پر‌رقابت باشد. به‌همین‌خاطر در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با وظایف طراح استراتژی آشنا کنیم. از فرایندهای کار او سخن گفتیم و به بررسی مهارت‌هایش پرداختیم. همچنین چالش‌های کار و ابزارهای مورد نیاز ساخت نقشه راه محتوا را تشریح کردیم.
شما درباره متخصص طراحی استراتژی محتوایی چه نظری دارید؟ آیا اهمیت نقش او برای یک سازمان را درک کرده‌اید؟ اصلاً چه نکته‌ای در رابطه با وظایف و مهارت‌های استراتژیست به ذهن‌تان می‌رسد؟ دیدگاه و پرسش‌هایتان را با ما و سایر خوانندگان به اشتراک بگذارید.
