رسیدن به بن‌بست برای هیچ‌کس جالب نیست! خطای 404 یکی از انواع استتوس کد های HTTP است که در حوزه نگهداری وب سایت یک بن‌بست به شمار می‌آید. وقتی وبسایت ارور Not Found 404 را به کاربر نشان می‌دهد یعنی پس از بررسی همه URLهای دامنه در وب سرور، نتوانسته صفحه درخواستی کاربر را پیدا کند.
ارور 404 درست مثل این است که فرد پس از بازکردن درب اتاق با یک دیوار روبهرو شود. کاربر با کلیک‌کردن روی یک لینک یا وارد‌کردن آدرس در نوار جستجو، انتظار صفحه‌ای با محتوای خاص را دارد اما با مشاهده پیغام خطای 404 قطعاً حس بدی پیدا خواهد کرد. در این حالت، تجربه کاربری و البته تصویر برند خدشه‌دار می‌شود.
اهمیت پیدا‌کردن و رفع این ارورها در سایت فقط از نظر ظاهر و رضایت کاربری نیست. انباشته‌شدن تعداد زیادی از صفحات 404 و برطرف‌نکردن آنها سئو و ناوبری سایت را نیز تحت تأثیر قرار بدهد.
در ادامه ابتدا دلایل رایج خطای 404 و انواع خاص آن را بررسی خواهیم کرد سپس به روش‌های پیدا‌کردن و برطرف‌کردن آن می‌پردازیم تا اثری از این صفحات در سایت باقی نماند. اگر می‌خواهید بن‌بست‌های سایت‌تان را به مسیرهایی شفاف و جالب برای کاربران تبدیل کنید، این مقاله را از دست ندهید.
ارور 404 دقیقاً چیست؟ بررسی یک خطای رایج در سئوی فنی به زبان ساده
ارور 404 یکی از خطاهای خانواده کدهای 4xx است که نوعی پاسخ به خطای سمت مشتری (کلاینت یا کاربر) به حساب می‌آید. این خطا، می‌تواند ناشی از بی‌دقتی کاربر و هم ناشی از اشتباه وبمستر باشد. ارور 404 در فارسی با عبارت‌های «صفحه یافت نشد» یا «منبع در دسترس نیست» نیز مشاهده می‌شود.
این ارور در اصل یک کد وضعیت (Status) از پروتکل انتقال ابرمتن (HTTP) است که برای منابع ناموجود در سرور و سایت استفاده می‌شود. زمانی که کاربر دنبال یک منبع مشخص از سایت می‌گردد ولی صفحه‌ی درخواستی در سرور وجود ندارد، ارور 404 (404:Page not found) را مشاهده می‌کند.
در واقع مشاهده پیام HTTP 404 مشابه آن است که فرد به نشانی یک ساختمان مراجعه کند اما در آدرس مورد نظر هیچ ساختمانی وجود نداشته باشد. خطای 404 نمی‌تواند نشان‌دهنده بروز مشکل در هاست و سرور باشد و از‌قضا یعنی ارتباط بین مرورگر با سرور برقرار شده اما سرور پس از ناتوانی در تحویل صفحه پیام را ارسال می‌کند.
مدیریت خطاهای HTTP از نوع 404 در حوزه سئو تکنیکال قرار می‌گیرد. شکل ظاهری این خطا، در سایت های مختلف، متفاوت است و به نوع طراحی قالب و … سایت مورد نظر، بستگی دارد. ما به‌عنوان مالک سایت یا کارشناس سئو باید بدانیم که چگونه خطای 404 را برطرف کنیم.
دلایل اصلی بروز ارور 404؛ اشتباهات مختلف از سمت کاربر و مدیر سایت
اگر بخواهیم بدانیم دلیل اصلی رخ دادن ارور 404 چیست، باید به بی‌دقتی به‌عنوان زمینه‌ساز اصلی بروز ارور اشاره کنیم. اشتباهات و بی‌دقتی به‌شکل‌های مختلف چه از جانب کاربر و چه از طرف اداره‌کننده سایت می‌تواند منجر به بروز این خطا شود. دلایل معمول خطای 404 را در ادامه بررسی کرده‌ایم.
- اشتباه در وارد‌کردن و تایپ URL: گاهی‌اوقات کاربر ممکن است در وارد‌کردن آدرس مقصد یا تایپ آن در نوار جستجو دچار اشتباه شود. اشتباه تایپی یا فراموشی URL، در واقع درخواست یک آدرس ثبت نشده‌است و به ارور 404 منتهی خواهد شد.
- لینک شکسته: لینک شکسته به هایپرلینکی گفته می‌شود که آدرس URL مقصد به هر دلیلی تغییر کند و به‌روزرسانی نشود. لینک مرده می‌تواند ناشی از تغییر مقصد لینک یا تغییر ساختار آدرس‌های دامنه و حتی منقضی‌شدن انواع خاص لینک مثل رپورتاژ باشد. مسئولیت عدم به‌روزرسانی لینک‌ها پس از تغییر متوجه مدیر سایت است.
- حذف یا تغییر آدرس محتوا بدون ریدایرکت کردن: یکی از راهکارهای مقابله با ارور 404 که کمی بعد بیشتر دربار‌ه‌اش می‌خوانیم ریدایرکت کردن است. حذف محتوای صفحه یا تغییر آدرس آن بدون ریدایرکت صحیح منجر به بروز خطای 404 می‌شود. برای مثال، اگر در سایت فروشگاهی، حذف صفحه یک محصول بدون ریدایرکت‌کردن به آیتم مشابه انجام شود و یوزر از لینک قدیمی استفاده کند با خطای 404 روبهرو می‌شود.
- اشتباه در پیکربندی سرور: کانفیگ اشتباه در تنظیمات سرور گاه به‌طور ناخواسته دسترسی به صفحه را مسدود می‌کند و پیغام 404 را به کاربر نشان می‌دهد. پیکربندی اشتباه و تغییر دسترسی‌ها از سمت سرور جلوی نمایش محتوا به کلاینت را می‌گیرد، درحالی‌که صفحه مربوط به آدرس همچنان در سرور موجود است.
تأثیرات خطای 404؛ عواقب عدم رسیدگی به لینک‌های خراب
اگر ارورهای 404 از جانب کاربر (URL اشتباه) باشند یا به‌صورت گاه‌وبیگاه و موقتی رخ بدهند نمی‌توانند مستقیماً روی سئو اثر داشته باشند. اما اگر بروز خطا از طرف سایت باشد و وبمستر در درازمدت به آنها رسیدگی نکند هم کاربر و هم سئوی سایت آسیب خواهد دید. پیامدهای منفی خطاهای متعدد 404 را در زیر بررسی کرده‌ایم.
تأثیر منفی روی تجربه کاربری و ظاهر سایت
رویارویی با حتی یک ارور 404 در سایت مخصوصاً در لینک‌های داخلی، تجربه کاربر از گشت‌وگذار در صفحه را مختل خواهد کرد. کاربری که به‌دنبال یک محتوا یا صفحه خاص در سایت می‌گردد اگر پس از بازکردن آدرس مورد نظر با پیام خطای 404 روبهرو شود، بلافاصله حس بدی به برند پیدا خواهد کرد.
هر سایت باید در وهله اول برای کاربران بهینه‌سازی شده باشد و تجربه کاربری منفی ناشی از ارورها، شاید حتی اعتماد مخاطب نسبت به سایت را از بین ببرد. از طرفی دیگر، مشاهده پیام پیدا‌نشدن محتوا مورد نظر در صفحه، یکپارچگی ظاهری سایت را نیز خدشه‌دار می‌کند.
تأثیر منفی رو سئو و توانایی سایت برای کسب رتبه
وقتی کاربر به خطای 404 می‌رسد، به احتمال زیاد صفحه را می‌بندد و از سایت خارج می‌شود. در این حالت، نرخ پرش یا بانس ریت (Bounce Rate) افزایش می‌یابد. بانس ریت بالا، سیگنال حاکی از ارزش پایین یک صفحه برای موتورهای جستجو است که رتبه را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
از طرف دیگر برای هر سایت مفهومی به‌نام بودجه خزش توسط موتور جستجو در نظر گرفته می‌شود که ظرفیت دامنه برای پذیرش ربات‌های خزنده را تعیین می‌کند. اگر خزنده‌ها هنگام ایندکس صفحات با ارورهای 404 روبهرو شوند، بودجه خزش هدر می‌رود. در نتیجه، برای سایر صفحات سایت مشکل ایندکس شدن پیش می‌آید.
به‌غیراز خطاهای کراول، استراتژی های لینک سازی نیز تحت‌تأثیر ارورها قرار می‌گیرند. لینک‌های منتهی به صفحات 404، لینک جویس یا قدرت پیوند را به هدر می‌دهند و در پی آن، آتوریتی سایت تضعیف می‌شود. سایتی با آتوریتی پایین، توان کمتری برای کسب رتبه خواهد داشت.
انواع ارورهای 404؛ دسته‌بندی استتوس کد بر اساس ساختار فنی خطا
ارورهای 404 میتوانند ناشی از دلایل مختلف و به چند حالت باشند که هرکدام مشخصات و محدودیت‌های خاصی ایجاد می‌کنند. برای آنکه بدانید انواع مختلف ارور 404 چیست و برای هرکدام چه باید کرد به بخش زیر توجه کنید.
خطای 404 نوع Hard؛ نوع عادی ارور not found
ابتدایی‌ترین حالت خطای 404 که به‌اصطلاح هارد نامیده می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که سرور با استتوس کد 404 به ریکوئست پاسخ بدهد. در این نوع عادی از خطای 404، هم کاربر و هم موتور جستجو، پیام پیدا‌نشدن URL درخواستی را دریافت خواهند کرد.
با بروز ارورهای هارد پی‌درپی، صفحه به مرور زمان از ایندکس حذف خواهد شد و کراولرهای موتور جستجو، بودجه خزش را صرف سایر صفحات مهم سایت خواهند کرد. هم‌راستایی استاتوس کد و ارور نشان‌داده‌شده به کاربر، سایت را از دردسرهای دیگر نجات می‌دهد.
ارور 404 سافت؛ اختلاف در پاسخ درخواست صفحه به کاربر و موتور جستجو
ارور Soft 404 بر خلاف اسمش، می‌تواند دردسرهای بیشتری نسبت به حالت هارد ایجاد کند. در ارور سافت 404، استاتوس کد پاسخ موفق یعنی 200 OK توسط سرور در پاسخ به صفحه ناموجود ارسال می‌شود اما در محتوای صفحه، پیام not found برای کاربر به نمایش در می‌آید.
در این حالت که استاتوس کد دریافت‌شده در ظاهر مشکلی را نشان نمی‌دهد، کراولرها به خزش ادامه خواهند داد. در صورتی که آنها نیز مثل کاربر باید از حذف محتوای صفحه یا تغییر آدرسش مطلع شوند.
این اختلاف در استتوس کد بازگشتی به مرورگر و محتوای نمایشی برای کاربر موجب سردرگمی موتور جستجو می‌شود: سرور موفقیت درخواست را نشان می‌دهد اما محتوای صفحه چیز دیگری می‌گوید! ارور 404 سافت می‌تواند روی رؤیت‌پذیری سایت اثر منفی بگذارد و باید با اولویت بیشتری نسبت به حالت عادی رفع شود.
خطای DNS؛ نمایش ارور 404 به‌خاطر اشتباه در تنظیمات سرور
ارورهای DNS زمانی رخ می‌دهند که سرور نتواند نام دامنه را به‌درستی پردازش کند (تبدیل URL دامنه به آدرس IP) و در نتیجه از دسترسی به سایت جلوگیری می‌کند. این ارورها میتوانند ناشی از پیکربندی اشتباه در تنظیمات DNS باشند یا به‌خاطر سایر مشکلات سرور ایجاد شوند که به شکل ارورهای 404 نشان داده می‌شوند.
روش‌های پیدا‌کردن ارور 404؛ چگونه از خطاهای 404 سایت غافل نمانیم؟
پیش از آنکه یاد بگیریم چگونه خطای 404 را برطرف کنیم باید نحوه شناسایی آنها را بلد باشیم. ارورهای 404 اغلب از دید پنهان می‌مانند و برای تشخیص آنها باید فعالانه اقدام کرد.
پیدا‌کردن سریع ارورهای 404 به وبمستر کمک می‌کند تا سلامت سایت هم برای کاربر و هم برای موتورهای جستجو به‌طور مستمر حفظ شود. انواع روش‌های شناسایی خطای 404 را بررسی کرده‌ایم.
استفاده از سرچ کنسول گوگل
گوگل سرچ کنسول یک ابزار قدرتمند برای مانیتورینگ سایت است که در شناسایی ارورهای 404 نیز کاربرد دارد. با ورود به سرچ کنسول و انتخاب سایت مورد نظر باید روی گزینه «Pages» در منوی «Index» کلیک کنید.
در این بخش صفحات به دو دسته ایندکس‌شده و ایندکس‌نشده تقسیم می‌شوند. در قسمت «Not Indexed»، ارورهای 404 را می‌توان با برچسب «Not found 404» یا «Soft 404» شناسایی کرد. پس از برطرف‌کردن مسائل مربوط به ارور، با کلیک روی دکمه «Validate Fix» درخواست کراول مجدد از گوگل ثبت می‌شود.
استفاده از ابزارهای بررسی سئو
ابزارهای مختلف بررسی سئوی سایت، کار شناسایی ارورهای مختلف و لینک‌های شکسته را انجام می‌دهند. تعدادی از معروف‌ترین ابزارهای پیدا‌کردن خطای 404 عبارت‌اند از:
- اسکریمینگ فراگ: یک ابزار پرکاربرد Screaming Frog برای خزش در سایت است که انواع لینک‌های شکسته، ارورها و ریدایرکت‌ها را شناسایی می‌کند. نسخه رایگان اسکریمینگ فراگ امکان کراول ۵۰۰ آدرس را فراهم می‌کند که برای یک سایت متوسط رقم بدی نیست.
- Ahrefs: قابلیت رایگان Broken Link Checker در ابزار Ahrefs با ارائه گزارشی از لینک‌های شکسته به پیدا‌کردن و رفع آنها کمک می‌کند.
- سایت چکر: در ابزار Sitechecker با استفاده از قابلیت Broken Link Checker می‌توان سایت را برای پیدا‌کردن لینک‌های 404 اسکن کرد و یک گزارش جامع به‌دست آورد.
- سمراش: قابلیت بررسی سئوی سایت سمراش در پیدا‌کردن مشکلات مربوط به سلامت سایت مثل ارورهای 404 کاربرد دارد.
با استفاده از ابزارها، برطرف‌کردن ارورهای 404 راحت‌تر انجام خواهد شد. یک راه دیگر برای افراد دارای دانش فنی، آنالیز فایل های لاگ سرور برای پیدا‌کردن ارورهای 404 است. با این روش، همه خطاها چه برای کاربر چه برای ربات‌های موتور جستجو مشخص خواهند شد.
روش‌های رفع خطای 404؛ چگونه مشکل را برطرف کنیم؟
با راهکارهای شناسایی آشنا شدید اما روش‌های رفع انواع ارور 404 چیست؟ با برطرف‌کردن کردن ارور و کاهش صدمات ناشی از آن، ناوبری در سایت را برای کاربر انسانی و ربات خزنده به تجربه‌ای بی‌نقص تبدیل خواهد کرد.
هیچ روشی مشکل را به‌طور دائم ریشه‌کن نمی‌کند اما نباید در اجرایشان تعلل به خرج داد. اگر می‌پرسید «چگونه خطای 404 را برطرف کنیم» به موارد زیر توجه کنید.
۱- ریدایرکت‌کردن URLهای قدیمی و آسیب‌دیده
در حالت جابه‌جایی آدرس و محتوا، در صورت دائمی‌بودن تغییر باید از ریدایرکت ۳۰۱ استفاده شود. با اعمال ریدایرکت ۳۰۱، کاربران و موتور جستجو از URLهای قدیمی به آدرس‌های جدید و صفحات درست هدایت می‌شوند. این ریدایرکت، یک تغییر مسیر است که تمامی اعتبار و قدرت صفحه مبدا را به مقصد، انتقال می‌دهد.
ترجیحا بهتر است صفحه دارای خطای 404 را به صفحه ای از سایت که از نظر محتوایی به URL دارای خطای 404 مرتبط است ریدایرکت کرد اما اگر اطلاعی از محتوای صفحه 404 ندارید بهترین کار ، انتقال قدرت آن با ریدایرکت 301 به صفحه اصلی سایت است.
ریدایرکت کردن آدرس‌ها، ارزش سئویی صفحه اولیه را حفظ می‌کند و جلوی به بن‌بست‌رسیدن کاربران را می‌گیرد. اگر تغییر ایجاد‌شده در آدرس‌های موقت باشد باید از ریدایرکت ۳۰۲ استفاده شود.
۲- بازیابی صفحات حذف‌شده
اگر یکی از صفحات حذف‌شده سایت هنوز هم ارزش خود را حفظ کرده باشد و ترافیک جذب کند، بازیابی آن فکر بدی نخواهد بود. بازیابی صفحات حذف‌شده مخصوصاً اگر آن آدرس از منابع خارجی لینک دریافت کرده باشد اهمیت بالایی دارد. با بازیابی نه‌تنها ارور برطرف می‌شود بلکه قدرت لینک و آتوریتی نیز احیا خواهد شد.
۳- طراحی صفحه اختصاصی 404
حتی اگر امکان بازیابی یا ریدایرکت وجود نداشته باشد، مالک سایت باید برای کاهش صدمات ناشی از ارور 404 همه تلاشش را بکند. از طرفی، ارورها غیرقابل پیش‌بینی هستند و حتی اگر سئو تکنیکال سایت در بهترین حالتش قرار داشته باشد، باز هم باید برای آنها آماده بود.
طراحی یک صفحه اختصاصی به‌جای پیام‌های پیش‌فرض می‌تواند اثر منفی ارور 404 روی UX سایت و تجربه کاربری را کاهش دهد. به توصیه‌های گوگل برای شخصی‌سازی صفحات 404 توجه کنید:
- با صراحت به بازدیدکنندگان سایت بگویید که قادر به پیدا‌کردن صفحه مورد نظرشان نیستید. از لحن دوستانه و مثبت استفاده کنید.
- صفحه ارور 404 باید همیشه و در کل بخش‌های سایت ظاهر و کاربرد (حتی از نظر ناوبری به صفحات دیگر) یکسانی داشته باشد.
- اضافه‌کردن لینک به مقالات و پست‌های محبوب سایت در کنار یک لینک به صفحه اصلی را در نظر بگیرید.
- برای کاربران مکانیزمی فراهم کنید که بتوانند لینک شکسته را به شما گزارش بدهند.
همچنین قراردادن نوار جستجو به کاربر کمک می‌کند تا در صفحه شخصی‌سازی‌شده ارور، محتوای مورد نظرش را جستجو کند. همه این ترفندها به کاهش بانس ریت کمک خواهند کرد و صفحه ارور را به یک فرصت تبدیل می‌کنند.
جلوگیری از خطای 404؛ راهکارهایی برای کاهش ریسک بروز ارور
در بحث مدیریت خطاهای 404، شاید نتوان احتمال بروز ارورها را به صفر رساند اما باید برای کاهش ریسک و خنثی‌کردن عوامل بروز جدیت تمام به خرج داد. یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای کاهش احتمال پیدایش خطاها و ناوبری مناسب، مانیتورینگ دائمی سایت برای شناسایی لینک‌های شکسته است.
بررسی و اسکن مستمر سایت برای تعیین وضعیت لینک‌ها با استفاده از ابزارهای معرفی‌شده در بخش قبل انجام می‌شود. هم لینک‌های داخلی و هم بک لینک های سایت باید به‌طور منظم بررسی شوند. وجود یک راهکار ثابت و چهارچوب مشخص کمک می‌کند که ارورها پس از شناسایی به‌سرعت رفع شوند.
چک و بررسی دستی (Manual Check) در کنار ابزارهای اتوماسیون را نباید از یاد برد. لینک‌ها و صفحات حساس باید از قبل مشخص باشند تا روتینی ثابت و سریع برای چک دستی توسعه یابد.
به‌غیراز مانیتورینگ پیوسته، مدیریت مؤثر آدرس‌های سایت هنگام آپدیت، مایگریشن دامنه یا تغییرات و به‌روزرسانی سیستم مدیریت محتوا ضروری است. حفظ ثبات در ساختار URL و ریدایرکت‌کردن به‌موقع جلوی بروز مشکلات عمیق را می‌گیرد.
خطای 404، بیماری قابل علاج سایت‌ها که باید جدی گرفته شود
ارورهای 404 جزو مسائل به‌ظاهر کوچک هستند که در صورت جدی نگرفته‌شدن، باعث بروز مشکل در مسیر رشد و رؤیت‌پذیری آنلاین می‌شوند. حتی معتبرترین و باکیفیت‌ترین سایت‌ها نیز با انباشته‌شدن خطاهای 404، شاید جایگاه‌شان نزد کاربر و موتور جستجو را از دست بدهند.
حالا با مطالعه این مطلب از تسمینو باید متوجه شده باشید که مشکل ارورهای 404 را شاید نتوان کاملاً ریشه‌کن کرد اما می‌توان افسار لینک‌ها را در اختیار گرفت. ما در این مقاله یک پاسخ کامل به «ارور 404 چیست» دادیم. حالا دیگر می‌دانید که چگونه انواع خطاهای 404 را شناسایی و رفع کنید.
حالا نوبت شماست؛ در مدیریت ارورهای 404 با چه مشکلاتی روبهرو شده‌اید؟ کدام ترفندها و راه‌حل‌ها به نظرتان از همه مؤثرتر هستند؟ با اشتراک‌گذاری نظرات و سؤالات‌تان در بخش کامنت‌ها، این مقاله را به فرصتی برای یادگیری همه ما تبدیل کنید.
